افزایش قیمت ارز در روزهای پایانی سال که معمولا به دلیل رشد تقاضا برای آن به وقوع می پیوندد همواره در کشور مشاهده شده است و معمولا پس از فروکش کردن تب تقاضا قیمت ها به حالت نرمال بازمی گردد. با این حال در سال جاری بانک مرکزی با سه تصمیم مهم به مبارزه با رشد قیمت ها و حبابی شدن بازار ارز شتافت که به نظر می رسد این تصمیمات در تعدیل بازار نقش مهمی را ایفا کرده اند.

بانک مرکزی با انتشار اوراق ارزی، پیش فروش سکه و افزایش نرخ سود به 20 درصد توانست فرایند کنترل روند رو به رشد قیمت ها را کنترل کند و به این ترتیب قیمت دلار که تا نزدیکی 5 هزار تومان پیش رفته بود د عرض یک هفته به رقم 4 هزار و 500 تومان بازگشت. به عقیده کارشناسان با توجه به این که نرخ ارز در ایران از مکانیزم شناور کنترل شده تعیین می شود این عرضه و تقاضا است که تعیین کننده مسیر حرکت ارز بوده و روند تراز بازرگانی نشان می دهد که میزان تقاضا در سال جاری افزایش یافته است.

با این حال رشد قیمت ارز زمینه ای را برای ایجاد هیجانات در این بازار ایجاد کرد اما همانطور که دولت و بانک مرکزی بارها تأکید کرده بودند که این روند موقتی است و به زودی فروکش خواهد کرد همان اتفاق نیز افتاد و افرادی که در صدد استفاده از حباب ارزی بودند نتوانستند در صعود بازار موج سواری کنند. در این بین برخی منتظرند تا دولت از بسته مکملی برای بلندمدت رونمایی کند و همانطور که بانک مرکزی نیز اعلام کرده تصمیمات فعلی کوتاه مدت خواهد بود.  

در این رابطه عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به این که روند رشد دلار غیرمعمول بوده گفت: در روزهای پایانی سال معمولا تقاضا در بازار با رشد روبرو می شود و رشد نرخ ارز به بهانه ای برای سوداگران تبدیل شده بود تا گرانی کاذب به مردم تحمیل کنند. به گفته وی پیگیری انجام اقدامات انتظامی از سوی بانک مرکزی برای برخورد با اخلال گران بازار ارز و بسته سیاستی بانک مرکزی اقدامات خوبی بود که بازار را از صعود کاذب در امان نگه داشت.

حسینی شاهرودی تصریح کرد: در تحولات بازار ارز در مدت اخیر برخی دشمنان نقش داشتند اما در هرصورت باید تدابیری نیز اتخاذ شود تا بازار ارز با چالش روبرو نشود.

وی با تاکید بر تقویت ارزش پول ملی ادامه داد: باید پذیرفت ایجاد آرامش در بازار ارز نیاز به برنامه های صحیح دارد و ثبات در بازار ارز باید پایدار و در بلند مدت باشد تا شرایط برای سرمایه گذاری و رونق تولید فراهم باشد.

حسینی شاهرودی در ادامه تصریح کرد: اقدامات بانک مرکزی مبنی بر انتشار گواهی سپرده ریالی، انتشار گواهی سپرده ریالی مبتنی بر ارز و همچنین پیش فروش سکه بهارآزادی برای مدیریت بازار ارز به عنوان نسخه موقتی برای کنترل قیمت دلار در روزهای پایانی سال قابل قبول است و برای بلندمدت نیاز به پشتوانه دارد.

عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی یادآور شد: بر اساس مولفه های اقتصادی قیمت دلار می تواند در روزهای آینده بیش از این میزان کاهش یابد.

در این بین غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی، عضو کمیسیون بودجه با اشاره به اینکه باید ارز جایگزین در مبادلات بین المللی در نظر گرفته شود، اظهار داشت: جایگزینی ارز هنر اقتصادی است که در 168 کشور این کار انجام می شود اما تا به اینجای کار هیچ کشوری موفق نشده است این ایده را به شکل جامع و کامل اجرایی کند.

عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی ادامه داد: با این حال این ایده بخشی از مشکلات معادلات اقتصادی را حل و بسیاری از کشورها از جمله ایران را از بن بست دلار خارج کرده است اما 100 درصد مشکلات را برطرف نکرده است.

وی با بیان اینکه ایران مبادلات غیر دلاری با هند را پیش از این نیز شروع کرده بود، اظهار داشت: مبادلات ما با کشورهای کره و روسیه نیز با ارزی غیر از دلار است اما به هر دلیلی این روش 100 درصدی انجام نمی شود چون جایگزینی ارز قاعده بین المللی نیست و برای این موضوع پیشنهادی برای وزیر اقتصاد و دارایی کشور دارم.

این نماینده مجلس در خصوص پیشنهاد خود توضیح داد: وزارت اقتصاد و دارایی باید پروتکل بین المللی تنظیم کند تا بر اساس  آن مجموعه ای کشورهای دنیا را برای جایگزینی ارز در مبادلات بین المللی پای کاری بیاورد، این نکته حائز اهمیت است که قصد باید تغییر مدل اقتصادی دنیا باشد.

جعفرزاده ایمن آبادی در ادامه با تاکید براینکه باید حساسیت اقتصادی در دنیا از بین برود، اظهار داشت: باید مدل اقتصادی دنیا از انحصاری از دلار خارج شود و همه پولهای رایج دنیا بتواند در مبادلات اقتصادی حضور داشته باشند با این اقدام اقتصادی هم مشکل ما حل می شود و هم مشکل کشورهای دیگر.

وی در این باره که آیا اروپایی ها این پروتکل بین المللی را می پذیرند، گفت: اگر این پروتکل را اقراض نبینند و این پیشنهاد را به عنوان تفکر علمی و اقتصادی بپذیرند پای کار می آیند.

این نماینده مجلس با تاکید بر اینکه دنیا ایران را به عنوان مبدا این پیشنهاد می پذیرد، بیان داشت: از آنجا که ایران تجارب خوبی در اوپک و صندوق بین المللی پول داشت و با ارائه پیشنهادات در اوپک هم منفع خود را و هم منافع کشورهای دیگر را لحاظ کرده می تواند این بار نیز نظر کشورهای مختلفی را جلب کند.

عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در خصوص همراهی کشورهای اروپایی در زمینه جایگزینی ارز در مبادلات بین المللی ارزیابی کرد و اظهار داشت: کشورها بر اساس منافع خود می چرخند اگر به این نتیجه برسند که دراین پروتکل منافعشان تامین می شود همراهی می کنند.